მზის სათბური – მწვანე ენერგია

მთიანი რეგიონების მზის სათბური

სიტუაციის ანალიზი

საქართველოს 3.71 მლნ მცხოვრებიდან მთიან რეგიონების 1 705 სოფელში, 17 დაბა და 8 ქალაქში მცხოვრებთა რიცხვი 2014 წ აღწერით 2002 წელთან შედარებით 28%-ით არის შემცირებული და 331.4 ათასი ადამიანი ცხოვრობს, ანუ მოსახლეობის 9%. მათ ქვეყნის ტერიტორიის 30% უკავიათ, ხოლო აწარმოებდნენ პროდუქციის მხოლოდ 5%-ს. ქვეყანის საშუალო ასაკი 38,1 წელია, იქ კი 48წელი. სოფლების 20% ცარიელია.დანარჩენი ზაფხულში ივსება.

1992-1998 წწ მეურნეობები დააქუცმაცეს. ეხლა 1 ჰა-დე მიწას ფლობს მოსახლეთა 73.1%, 5 ჰა-დე – 25.5%. მთაში მცირე ფართით მოსახლე ვერ იღებს საკმარის შემოსავალს. რეგიონების ეკონომიკა სუსტია, უკიდურესი სიღარიბეა. ანაზღაურებად საქმეზე მუშაობს მოსახლეთა მხოლოდ 22%. 51%-ის მთავარი შემოსავალი პენსია და სახელმწიფო დახმარებაა. მთის კანონით №536 19.10 2015წ. დაწესდა სხვადასხვა შეღავათები. 8 წლის შემდეგ მდგომარეობა არ შეცვლილა: ისევ სიღარიბეა, ისევ უმუშევრობაა, ისევ ცარიელდება რეგიონები.

18.08.2019წ მთავრობამ დაამტკიცა რეგიონალური განვითარების სამინისტროსგან მომზადებული „საქართველოს მაღალმთიანი დასახლებების განვითარების სტრატეგია 2019-2023“. დასახა განვითარების მიზნები:

1: ტურიზმის განვითარების მხარდაჭერა

2: სოფლის მეურნეობის მხარდაჭერა

3: სამეწარმეო საქმიანობის მხარდაჭერა

4: საგზაო ინფრასტრუქტურის მოწყობა

5: გარემოს დაცვა და ბუნებრივი რესურსების მართვა

არსებულმა მდგომარეობამ, ტურიზმმა და კოვიდმა აჩვენა რომ სოფლის მეურნეობის და სამეწარმეო საქმიანობის მხარდაჭერა უნდა იყოს პრიორიტეტი. ჯერჯერობით კი სოფლის მეურნეობის განვითარებაზე იხარჯება ამ რეგიონებზე გამოყოფილი თანხის მხოლოდ 8% რადგან არ არის ტექნოლოგია რომელზეც დანახარჯები მთის სოფლის მეურნეობას მნიშვნელოვნად განავითარებენ. ამიტომ 2022წ მთიან რეგიონებზე დახარჯული 510 მლნ. ლარიდან სოფლის მეურნეობის განვითარებაზე დაიხარჯა მხოლოდ 3მლნ.ლ.

II . მთიანი რეგიონების განვითარების ჩინეთის გამოცდილება

მთის რეგიონების პრობლემა ბევრს აქვს. ყველაზე უკეთ ის ჩინეთმა გადაწყვიტა სოფლის მეურნეობის განვითარებით. დღეს ჩინეთი ბოსტნეულის წარმოების მსოფლიო ლიდერია 47% იანი წილით. 2013-2017 წწ მონაცემები შემდეგია:

ლობიო—– ჩინეთი 79%, ინდონეზია 4%, ინდოეთი 4 %, თურქეთი 3%
კიტრი——-ჩინეთი 76,8%, რუსეთი 2,5%, თურქეთი 2,2%, ირანი 2,1%.
პომიდორი– ჩინეთი 32%, ინდოეთი 10%, ამერიკა 7%, თურქეთი 7% და ა.შ.

ჩინეთში ბოსტნეული უმეტესად სათბურებში მოყავთ. მისი ფართი 4,7 მლნ ჰა-ზე მეტია. იქ იყენებენ 4 ტიპის სათბურს:

ტუნელის ტიპის დაბალი სათბური,
ტუნელის ტიპის მაღალი სათბური
მრავალგუმბათიანი სათბური
მზის თბიერების სათბური

ჩვენთვის საყურადღებოა ჩინეთის ხებეი, ხეილუნძიანი, ლაონინი და შიდა მონღოლეთის ჩრდილოეთ პროვინციებში გამოყენებული მზის თბიერების სათბურები.

III. ჩინეთში მზის თბიერების სათბურების ისტორია

1970წ-დან დაიწყო მზის სათბურების მშენებლობა. 1989 წ ამუშავდა 5 წლიანი ნაციონალური პროგრამა CPR/88/053. მიზანი იყო ცივი რეგიონებისთვის სადემონსტრაციო ბაზის შექმნა და გამოყენების პროგრამების შემუშავება. პროექტში ჩართეს სამეცნიერო ტექნიკური კომიტეტები. პროგრამას ტენიკურად მხარს უჭერდა გაერო (FAO). 60ჰა ფართზე შენიანის სასოფლო უნივერსიტეტთან აშენდა საკვლევ, სასწავლო, სადემონსტრაციო ცენტრი. იქ აშენეს 4ც მზის სათბური, (1,2,3,4), მზის სახლი (5), ბიოგაზის დანადგარი(7) კოგენერატორი(6), პერსონალის საცხოვრებელი (8),სათბური საღორეთი (9), საღორე ბიოდანადგარით (10), ცხვრების ფერმა (12), საქვაბე (13), ეტანოლის საწარმო (14), სასწავლო კორპუსი (15)

ნახ 1. შენიანის საკვლევ- სადემონსტრაციო, სასწავლო ცენტრი

ცენტრში ფერმერებს ასწავლიდნენ მზის სათბურების ექსპლოატაციას. ბიოგაზის დანადგარის და სხვა სიახლეების გამოყენებას. მიღებული რეკომენდაციები გადაეცა მთავრობას მზის სათბურების მასიური აშენებისთვის.

ჩინეთის მართველი პარტიის XV (1997წ.) და XVII (2007წ) ყრილობათა დადგენილებით ჩრდილოეთ რეგიონების განვითარებისთვის მე-9,10,11 და მე-12 ხუთწლედებში მზის სათბურები მასიურად აშენდა. 1992 წ-ს მათ 25 ათასი ჰა ეკავა. 2001 წ-ს 0,4მლნ ჰა, 2010წ-ს 0,78 მლნ.ჰა, 2018წ-ს უკვე 1მლნ ჰა-ს მიაღწია. ამ სათბურებში 2008წ მოიყვანეს 115 მლრდ დოლარის პროდუქცია.

IV. ჩინური მზის სათბურის აღწერა

მზის სათბურში დღისით შემოსულ სითბოს შემდეგით ინახავენ::

სათბურის გრძელი გვერდი და უკანა სახურავი ჩრდილოეთაა განლაგებული.
სათბურის გვერდები მყარი, მასალითაა ნაშენები, და თბოიზოლირებულია.
მზის სითბო სამხრეთ სახურავიდან შემოდის. თბოიზოლიაციისთვის ღამით ფარდას აფარებენ და დილით აახვევენ.
დღის სითბო კედლების გარდა გრუნტშიც ინახება.
ტამბური ყველას აქვს კარიდან სიცივისგან და მწერებისგან დასაცავად.

ნახ.2 ჩინური მზის სათბურის პრინციპიალური სქემა

$C:\Users\User\Desktop\aჩემი დოკუმენტები\განახლებადი ენერგია\Парник\FOTO\ce3144a32d3672387327af3732915788.jpg$

ფოტო 3. ჩინური სათბური ტამბურით. ფარდა დღისით ახვეულია.

სათბური, ენერგოეფექტური

ფოტო 4 სოფ. შულავერში, სოფ. მეურნ. სამეcნიერო კვლ. ცენტრის ბაზაზე, ჩინელების აგებული მზის სათბური (გარე პერიმეტრი)

სათბური, ენერგოეფექტური

ფოტო 5 სოფ. შულავერში, სოფ. მეურნ. სამენიერო კვლ. ცენტრის ბაზაზე, ჩინელების აგებული მზის ს სათბური (შიდა პერიმეტრი).

მზის სათბურის ჩრდილოეთის კედელი სამ ფენიანია. მას ეყრდნობა სახურავი. კედელი 6 ვარიანტად შენდება (დანართი.1):

ჩრდილოეთ კედლის ვარიანტები

დანართი 1

#	კედლის ფენების მასალა და სისქე მ			სისქე სულ
#	პირველი ფენა	მეორე ფენა	მესამე ფენა	სისქე სულ
I	0.24მ თიხის აგური	0.12მ პერლიტი	0.12მ თიხის აგური	0.48
II	0.12 მ თიხის აგური	0.12მ პერლიტი	0.24მ თიხის აგური	0.48მ
III	0.24მ თიხის აგური	0.8მ თიხა		1.04მ
IV	0.5მ ქვა	0.8მ თიხა		1.3მ
V	1მ თიხა			1მ
VI	0.24მ ქაფბეტონის აგური			0.24მ

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრი ჩინურ კომპანიასთან “ჰუნანის სოფლის მეურნეობის ჯგუფი” ერთად 2014 წლიდან 3 მლნ დოლარის პროექტს “სასათბურე ბოსტნეულის წარმოება” განახორციელა.

პირველი ფაზა 2017 წ. დამთავრდა. მეორე ფაზისთვის ჩინელებმა წყალტუბოს რ-ნი აირჩიეს რადგან მათი კონსტუქცია მაღალმთიან რეგიონებში არ გამოდგება . ინტენსიური ქარის და ძლიერი თოვის დროს გარედან ფარდის ახვევა პრობლემურია.წყალტუბო დაბლობ ზონაშია და არ გამოირჩევა თოვის მაღალი ინტენსიობით და ძლიერი ქარებით.

V. მზის თბიერების სათბურის ეფექტურობის დადგენა

ამ სათბურის ეფექტიანობის დასადგენად სსიპ სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი ცენტრმა 2019წ .სოფ. შულავერის ბაზის №6 მზის თბიერების სათბურიში ჩაატარა კვლევა „ჩატარებულმა კვლევამ დაადასტურა მზის თბიერების სათბურის მაღალი ეფექტიანობა . ჩატარებულმა კვლევამ დაადასტურა მზის თბიერების სათბურის მაღალი ეფექტიანობა . ბადრიშვილი, ს/მ დოქტორი; Giorgi.badrishvili@srca.gov.ge)

კვლევის ობიექტი იყო სამი სასოფლო-სამეურნეო კულტურა: 1) კარტოფილის 2 ჯიში: ა) საშუალო საადრეო „იმპალა“, ბ) საადრეო „მარაბელი“; 2) საპარკე ლობიოს 1 ფორმა სატაცურისებრი და 3) საადრეო კიტრის ჰიბრიდი „ფენიქსი“.კვლევა დაიწყო 2019 წლის იანვრის მეორე დეკადაში. იანვრის დასაწყისში სოფ. შულავერის სამენიერო კვლევითი ბაზის №6 მზის სათბურში. 15 იანვარს დაითესაკ ართოფილი.500 კგ აიღეს 20 მარტს. რეალიზაციით მიიღეს 4000 ლარი.რენტაბელობა იყო 425%

10 აპრილს გადარგეს სატაცურისებრი ლობიოს ჩითილები. ლობიოს მწვანე პარკი მოიკრიფა ხუთჯერ. მოსავლი იყო 1000 კგ. გაყიდეს იაფად 2.5 ლ/კგ. მიიღეს 2500ლ. რენტაბელობა გამოვიდა 202%,ლობიოს აღების შემდეგ აგვისტოში სათბური გააჩერეს რადგან მას არ ჰქონდა სავენტილიაციო ფანჯრები.

5 სექტემბერს დარგვეს კიტრის ჩითილები 2000 კგ. მოსავალი აიღეს 5-ჯერ, 8 ნოემბრამდე. შემოსავალი იყო 6000 ლარი. რენტაბელობა 428,4%.საერთო ჯამში რენტაბელობამ დანახარჯთან მიმართებაში შეადგინა 352%. სათბური მთლიანად არ იყო დატვირთული. გაცდენა 2,5 თვე იყო. ამ დროს შეეძლოთ სალაათის მოყვანა. კვლევით დადასტურდა მზის თბიერების სათბურის მაღალი ეფექტურობა.9.5 თვეში სამ კულტურის მოყვანით შემოსავალი იყო12,4 ათასი ლარი. 12 თვეში მიღებული იქნებოდა 15,6 ათასი ლარის შემოსავალი.ჩატარებულმა კვლევამ დაადასტურა მზის თბიერების სათბურის მაღალი ეფექტიანობა . მაღალ მთიანი რეგიონების თვითეულ სოფელში 4ც სათბურის აშენება 26.58 მლნ ლარის წლიურ შემოსავალს მისცემს მთიან რეგიონებს. შეჩერდება მოსახლეობის მიგრაცია. ქვეყანაში შემცირდება ბოსტნეულის დეფიციტი.საჭიროა შერჩეული იყოს მთიანი რეგიონებში გამოსადეგი სათბური

VI . ა.ბიწაძის კონსტრუქციის მზის თბიერების სათბური

ჩინური სათბურში ფარდა სათბურს გარედან ეფარება.მისი უარყოფითი ტვისებებია:

მაღალ მთიან რეგიონებში დიდ თოვლობის და ძლიერი ქარის დროს გაზნელებულია ან ხშირად შეუძლებელია ფარდის გადაფარება.
მცირე თოვლის დროსაც ფარდის გადაფარებისას მასსა და სათბურის სახურავს შორის მოექცევა თოვლის ფენა, რომელიც სათბურის სითბოთი დაიწყებს გადნობას და დამატებით სითბოს წაართმევს სათბურს.
ფარდა უშუალოს ეფინება სახურავს და სათბურის თბოიზოლიაცია მხოლოდ ფარდის თბოსაიზოლიაციო თვისებებზეა დამოკიდებული, რომელიც ხშირად ვერ უზრუნველყოფს ძლიერი ყინვების და ქარის დროს სათბურის საჭირო თბოიიზოლიაციას.
ყოველი დაფენვის და ახვევის დროს ფარდა უშუალოდ ეკონტაქტება სახურავის მასალას და ხშირი ხმარებისას აზიანებს მას..

უკეთესი მონაცემები აქვს ა.ბიწაძის მზის სათბურს ( პატენტი GEU 2022 2021y A01 C 300) ის ჩინურის ანალოგია (ნახ.6) ფარდის გარდა. ფარდა სახურავის შიგნით გადაეფარება შიდა კარკასზე . ამ სქემის უპირატესობაა:

ფარდის დაფარვა და ახსნა ამინდზე არაა დამოკიდებული.
სახურავსა და ფარდას შორის ჰაერი დამატებითი თბოიზოლატორია. ასეთი ფარდა უფრო უკეთ იცავს სათბურს რადგან მის ემატება ჰაერის თბოიზოლიაცია.
თბოიზოლიაციაზე თანაბარი მოთხოვნისას სახურავს შიგნითა ფარდა შეიძლება ნაკლებად თბოიზოლირებული იყოს და შესაბამისად უფრო იაფი.
ფარდა და მისი მექანიზმი მარტივია რადგან არ ეხება ქარსა, თოვლს და წვიმას. .

5..ძლიერი ყინვისას სახურავსა და ფარდას შორის თბილი ჰაერის შებერვით სათბურის გათბება საწვავის მცირე ხარჯით.

ნახ.6 მოცემულია ა.ბიწაძის კონსტრუქციის მზის თბიერების სათბური

ნახ. 6 ა.ბიწაძის კონსტრუქციის მზით თბიერების სათბური.

$C:\Users\User\Documents\პსსტენტ 4.bmp$

$C:\Users\User\Documents\პატენტის აღწერა 2.bmp$

ფოტო7. ა.ბიწაძის მზით თბიერების სათბურის პატენტი

ჩინელებმა სათბურის ბოსტნეულის რეალიზაცია კოოპერატიული სისტემით გადაწყვიტეს. ასევე მოიქცნენ ესპანეთის ალმერიის პროვინციაში. სათბურების 1000-დე მფლობელი გაერთიანდა კოოპერატივში რომლის ფუნქცია სათბურების აგრონომიული მომსახურება და პროდუქციის რეალიზებაა. ამით ეს ჩამორჩენილი რეგიონი აყვავებულ მხარედ გადაიქცა. ყაზბეგის შემდეგ მზის სათბურები სხვა მთიან რეგიონებშიც აშენდება. 5200 ც სათბურის 5 წელში აშენებას 75 მლნ დოლარი დასჭირდება, მთიან რეგიონებში 26 ათას კაცი დასაქმდება, წლიურად 780 მლნ ლარის პროდუქცია იწარმოება და ქვეყანა ბოსტნეულის იმპორტიორიდან ექსპორტიორად გადაიქცევა.

საწყისი სამუშაოები შემდეგი ღონისძიებით შესრულდება:

#	დასახელებს	შემსრულებელი	თარიღი 2021წ	თანხა დოლარი
1	სადემონტრაციო მზის სათბურის თანადაფინანსებაზე ფერმერებში ტენდერის ორგანიზება.	ბიოენერგია, ყაზბეგის მერია	I კვ	800
2	სათბურის წარმოების ტექნოლოგიური მომზადება სამარჯვების, ტვიფრების, კონდუქტორების, ყალიბების და პროგრამების დამზადებით.	ბიოენერგია	I-II კვ	6500
3	სადემონსტრაციო მზის სათბურის აშენება	ბიოენერგია, ფერმერი	II კვ	16800
4	მზის სათბურის მუშაობის მონიტორინგის ჩატარება	ბიოენერგია, სოფ.მეურნეობ. სამინისტრო	III-IV კვ	3200
5	მზის სათბურზე ყაზბეგის , დუშეთის, სვანეთის, რაჭა-ლეჩხუმის და სხავ რეგიონების წარმომადგენლებთან პრეზენტაციების ჩატარება	ბიოენერგია	III კვ	3500
6	მზის სათბურზე ბუკლეტების, საინფორმაციო ფურცლების გამოშვება. მთიან რეგიონებში, და ინვესტორებში გავრცელება	ბიოენერგია	IVკვ	1200

VI სადემონსტყრაციო სათბურეის ღირებულება

272მ2 ფართის მზის სათბურის კალკულაცია

დანართი 2

272	მ2
#	დასახელება	%	კარკასი	სამშენებლო სამუშაო	ზედა ფანჯaრa	ფანჯრის მექანიზმი	ტამბური	წინა ასახვევი ფანჯარა	გარე საფარი	შიადა საფარი	ჯამი



1	მასალები		8800	7800	1600	3100	680	1400	5800	1160	30340
2	შრომა		1300	3700	650	1320	200	333	450	420	8373
4	ზედნადები	20%	2020	2300	450	884	176	346.6	1250	316	7743
5	თვითღირებულება		12120	13800	2700	5304	1056	2079.6	7500	1896	46456
6	რენტაბელობა	20%	2424	2760	540	1060.8	211	415.92	1500	379.2	9291
7	ფასი		14544	16560	3240	6364.8	1267	2495.5	9000	2275	55747
8	ფასი 1მ2-ის		53.5	60.9	11.9	23.4	4.7	9.2	33.1	8.4	205.0
9	ფასი $ 1მ2-ის										59.4

	დოლარის კურსი		3.450

ეს ფასი სადემონსტრაციო სათბურის დამზადებისას დაზუსტდება.

X. მზის სათბურის მუშაობის სოციალურ-ეკონომიური ეფექტი

მზის სათბურისგან წლიური შემოსვალი 27 ათასი ლარია, მისი დამზადების და მონტაჟის ხარჯი 2,06 წელში ანაზღაურდება (დანართი 3). მზის სათბურის დამზადების ხარჯი (205- ლ/მ2 ) 3,7-ჯერ მეტია ტუნელური სათბურის ხარჯზე ( 55 ლ/მ2) მაგრამ მისი შემდეგი დადებითი თვისებები აუცილებელს ხდის მის გამოყენება მთიან რეგიონებში:

მუშაობს მთიან რეგიონებში სადაც ტუნელური სათბურები ვერ გამოიყენება.
მუშაობს მზის ენერგიაზე. ამიტომ არ სჭირდება შეშა, გაზი, ქვანახშირი და სხვა საწვავი.
არ სჭირდება ღუმელი, არ აქვს მისი მომსახურების და საწვავის სატრანსპორტო ხარჯი.
კაპიტალურად ნაშენები სქელი, თბოიზოლირებული კედლების გამო მისი საექპლოატაციო ვადა 30 წელზე მეტია.
მცირე ფართობზე 15-ჯერ მეტ შემოსავალს იძლევა საქონლის ფერმის, კარტოფილის, სიმინდის და ლობიოს ყანებთან შედარებით.
მაღალი შემოსავლის გამო მთიან რეგიონებში შეჩერდება მოსახლეობის მიგრაცია, თბილისში და სხვაგან წასულებიც უკან დაბრუნდებიან, მათ შორის ახალგაზრდები.
ბოსტნეულით მოამარაგებს მთაში და ბარში ტურისტულ ობიექტებს.
მზის სათბურებში მოყვანილი ბოსტნეულის ექსპორტით შეჩერდება მათი იმპორტი.
მზის სათბურების აშენება გააქტიურებს თბოსაიზოლიაციო მასალის სამცხე-ჯავახეთის პერლიტის წარმოებას რომელიც ყოფილ სსრკ-ს ტერიტორიაზე უდიდესი საბადო იყო 300 ათასი მ3/წელ წარმოებით.
მზის სათბურების აშენებით მთიან რეგიონებში გაიზრდება ადგილობივი სამშენებლო მასალების წარმოება, შეიქმნება დამატებითი სამუშაო ადგილები,
მთიან რეგიონებში ერთ სულ მოსახლეზე გაიზრდება მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ)მ რაც თავის წილად განამტკიცებს ბიუჯეტს და ლარს.

ყველა ზემოთ ჩამოთვლილ სოციალურ-ეკონომიური ეფექტების გამო ააშენეს ჩინელებმა თავის მთიან რეგიონებში 1მლნ.ჰა ფართობის მზის სათბურები და ჩვენც მათ უნდა მივბაძოთ ა.ბიწაძის პატენტით გაუმჯობესებული მზის სათბურის აშენებით.

ჩინელების მიბაძვა ჩვენ 2002-2006წწ-ში გამოგვადგა როცა 300 -ზე მეტი ჩინური კონსტრუქციის გაუმჯობესებული ბიოგაზის დანადგარი ავაშენეთ ა,ბიწაძის პატენტებით ( 1. GE P 2006 3976B #39748 05.06.1999 2.GE 3178 B , AP 2005 01.27.2003. 3. GE 375. 17.06.1994). ისევე როგორც მზის სათბურის შემთხვევაში ეს ბიოგაზის დანადგარები 90%-ით ჩინური იყო გარდა ბეტონის გუმბათისა, რომელიც ლითონის გუმბათით შეიცვალა ბიოგაზის უკეთ დაგროვების მიზნით.

მზის თბიერების სათბურის გარემოსდაცვის ფუნქცია

მზის სათბურს მნიშვნელოვანი როლი შეუძლია შეასრულოს მაღალმთიანი რეგიონების ბუნების დაცვაში. 2000-2007წ-ში მსოფლიო ბანკის პროექტით ARET და საერთაშორისო არასამთავროების CARE, AMCOR, WINROC და სხვათა დაკვეთით ა.ბიწაძის კონსტრუქციის (პატენტი ) 6-10მ3 ტეადობის 350ც ბიოგაზის დანადგარი ავაშენეთ ხობის, ჩხოროწყუს, წალენჯიხის, ზუგდიდის, ლანჩხუთის, ოზურგეთის,საჩხერის, ამბროლაურის, ონის, ბორჯომის, ახალციხეს, წალკის, თეთრიწყაროს, მცხეთის, თიანეთის, ქობულეთის, ჩაქვის, ბათუმის , გურჯაანის რაიონებში .

ფოტო8. მცურავ ზარხუფიანი ბიოგაზის დანადგარი ბეტონის კორპუსით.

ყველა ეს დანადგარი ბოსლიდან 3-4 მეტრში იყო აშენებული. ზამთარში დანადგარები ცივდებოდა, ბიოგაზის გამოყოფა მცირდებოდა ან სრულად ჩერდებოდა. მზის სათბურში სითბოა. იქ მოთავსებული ბიოგაზის დანადგარი ზამთარშიც ინტენსიურად იმუშავებს და სათბურის მფლობელ ფერმერს ბიოგაზი მუდმივად ექნება საოჯახო და სამეურნეო საქმიანობისთვის.. მას აღარ დაჭირდება შეშისთვის ტყის გაჩეხვა.

ფოტო9. მცურავ ზარხუფიანი ბიოგაზის დანადგარი პლასტმასის კორპუსით

10მ3-ანი მცურავ ზარხუფიანი ბიოგაზის დანადგარი (ფოტო8,9) სათბურში დაიკავებს მხოლოს 16მ² ფართს.ყოვლდღე მას დასჭირდება 200 ლიტრი ნაკელის ხსნარის მიწოდება 3-4 სული საქონლიდან. დღეში მიიღება 5500კკალ/მ3 თბოუნარიანობის 4მ³ბიოგაზი . ეს ტოლია 6კვტ ელ.ენერგიის ან 14 კგ შეშის, ანუ წელიწადში 7მ³ შეშის. ასევე ყოველდღე მიიღება 150 ლიტრა ბიოსასუქი ფერმერის ნათესებისთვის. წელიწადში ფერმერს შეშის, თხევადი გაზის და აზოტის სასუქის ყიდვაზე დაეზოგება 3 ათასი ლარი. ნაკელის, ტუალეტის ფეკალის და სხვა ორგანული ნარჩენების ბიოგაზის დანადგარში გადამუშავებით ფერმერის გარემოში აღარ დაბინძურდება ზედაპირული და გრუნტის წყლები, ატმოსფეროში წლიურად აღარ გაიფრქვევა 900მ3 მეტანი რომელსაც გლობალურ გათბობაში ნახშიროორჟანგზე 25-ჯერ მძიმე გავლენა აქვს.

რეგიონების 1705 ყოვველ სოფელში 4ც მზით თბიერების სათბურის აშენებით ტყის წლიური ჩეხვა შემცირდება 12 ათას მ³ -ით. ბიოგაზის დანადგარის დამზადება დაჯდება 8500 დოლარი, მონტაჟი 2500 დოლარი

სითბოა. მასში დამონტაჟებული ჰიდროპონიკით წლის განმავლობაში იწარმოება ბოსტნეული, პარკოსანი და მარცვლეული კულტურები. საქონლისთვის უმთავრესია შვრია, ქერი, სიმინდი, ჭვავი, ბარდა. ზამთარში საქონელი იკვებება ზაფხულში დამზადებული დაძველებული საკვებით. ჰიდროპონიკით კი ზამთარში შეიძლება ისევე ეფექტურად ვკვებოთ, როგორც ზაფხლშისითბოა. მასში დამონტაჟებული ჰიდროპონიკით წლის განმავლობაში იწარმოება ბოსტნეული, პარკოსანი და მარცვლეული კულტურები. საქონლისთვის უმთავრესია შვრია, ქერი, სიმინდი, ჭვავი, ბარდა. ზამთარში საქონელი იკვებება ზაფხულში დამზადებული დაძველებული საკვებით. ჰიდროპონიკით კი ზამთარში შეიძლება ისევე ეფექტურად ვკვებოთ, როგორც ზაფხლში

VI.მზით თბიერების სათბურით მეცხოველეობის განვითარება

მზის სათბურის სითბო შეიძლება საქონლიოს საკვები მწვანე მასის მისაღებად გამოვიყენოთ. იქ დამონტაჟებული ჰიდროპონიკით წლის განმავლობაში იწარმოება მარცვლეული კულტურები. საქონლისთვის უმთავრესია შვრია, ქერი, სიმინდი, ჭვავი, ბარდა. ზამთარში საქონელი იკვებება ზაფხულში დამზადებული დაძველებული საკვებით. ჰიდროპონიკით კი ზამთარში შეიძლება ისევე ეფექტურად ვკვებოთ, როგორც ზაფხლში. დანადგარი წარმოადგენს ვერტიკალურ სტელაჯს რომლის პლასტმასის ან რკინის თაროებზე 2-3 სმ სისქეზე იყრება წინდაქინ გაღვივებული თესლი.. ყოველ თაროს მარეგილირებელი ტუმბოთი მიეწოდება განსაძღვრული პერიოდულობით წყალი. სატბურის სითბოში მცენარეები სწრაფად იზრდება. ოპტიმალურ კვებით თვისებებს აღწევს 7 დღესი. თაროდან ხელით აიღება და საქონელს მიეწოდება მისი დღიური რაციონის 30%

. ჰიდროპონიკა მწვანე მასის წარმოების ახალი ტექნოლოგიაა და მესაქონლეობის

მკვეთრად ზრდის საშუალებას იძლევა. ესაა სტელაჟებზე ნიადაგში დათესვის გარეშე მცენარეების გაზრდა. დადგინდა რომ ჰიდროპონიკით დამუშავებულ მარცვლეულს ცხოველები უკეთესად ითვისებენ ვიდრე მთლიანს ან დაღერღილს. მზის სათბურში . ჰიდროპონიკის მწვანე მასა იაფია კომბიკორმზე და თივაზე. მათ ცხოველები კარგად ითვისებენ. მისი დადებითი ეფექტები შემდეგია:

ცხოველების პროდუქცია (რძე, ხორცი, კვერცხები ) იზრდება 25-30%-ით. ღორების სუქების დრო 2-ჯერ მცირდება. ქათმები 2 კვირაში ზრდიან კვერცხმედებლობას.
საჭმლის მონელების სისტემა აქტიურდება, ორგანიზმი ახალგაზრდდება.
მცირდება პრემიქსების, ვეტერინალური პრეპარატების, ანტიბიოტიკების გამოყენება.
საქონელს უძლიერდება იმუნიტეტი. უმცირდება მასტიტით დაავადება.
ხბოები ჩქარა იზრდებიან. საქონელს 1-1,5 თვით უმცირდება უნაყოფობის პერიოდი, ეზრდება გამრავლების უნარი. უმჯობესდება საქონლის გარეგნობა, კანი ჯანსაღად გამოიყენება, თმები ხდება უფრო გლუვი და რბილი.

გარდა ამისა:

განთავისუფლებულ მიწებს ფერმერი გამოიყენებს დამატებითი მოგებისთვის.
ჰიდროპონიკის 1 მ²-დან ფართიდან 7-8 დღეში მიიღება 28-30 კგ მწვანე მასა.
მცირდება ტრაქტორების, გუთნების, სათიბების მოხმარება და შესანახი საკვების რაოდენობა ვინაიდან ის იწარმოება ყოველ დღე.

01 300x263 - Гидропонный зеленый корм как бизнес

ფოტო 10. ჰიდროპონიკის კამერები ფოტო 11. ჰიდროპონიკის 4 იარუსიანი სტელაჟები

სადემონსტრაციო სათბურის დამზადება.

ამჟამად მთის რეგიონები თავისი პრობლემებით სახელმწიფოსთვის ზარალიანია. ჩინეთის მაგალითზე ეს პრობლემები უნდა გადავწყვიტოთ მზის სათბურების დანერგვით. ამით შემდეგს მივიღებთ:

გაჩნდება სამუშაო ადგილები და მოისპობა უმუშევრობა.
შეჩერდება მოსახლეობის მიგრაცია.
მთის რეგიონების პროდუქციის წილი 5%-დან გაიზრდება 30%-დე.
ბოსტნეულის 30%-ანი დეფიციტი შეიცვლება მისი ექსპორტით.
გამტკიცდება ლარი
ბიუჯეტს მთიან რეგიონებში სოციალურ პრობლემებზე ხარჯი შეუმცირდება.

მზის სათბურების გავრცელებას ყაზბეგიდან დავიწყებთ. სადემონტრაციო მზის სათბური ყაზბეგში კერძოდ სოფ. არშაში უნდა აშენდეს.იქ ადრე 60 სათბური მუშაობდა. ყაზბეგის გარდა ყველა მთიში სათბური უცხო საქმეა. ეხლა ყაზბეგში მდგომარეობა სხვების მსგავსია: უმუშევრობა, მოსახლეობის მიგრაცია, სიღარიბე. რაიონის 25 სოფლიდან 10-ის გარდა ყველა ცარიელია. მოსახლეთა დიდი წილი თბილისსა და სხვაგანაა წასული. წლების წინ რაიონში 506ც სათბური გაზზე მუშაობდა და 2200 ადამიანს ასაქმებდა. ბოსტნეული რუსეთში გაჰქონდათ და კარგად ცხოვრობდნენ.

2005 წელს გაზი გადაუჭრეს. სათბური წამგებიანი გახდა, მოსახლეობამ ყველა დაჭრა და უმუშევარი დარჩა. სანაცვლოდ 5,5მლნ ლარის კომპენსაცია 1 წელს ეყოთ. ეხლა იქ 540 კაცზე მეტი სოციალური დახმარებით ცხოვრობს. ყაზბეგელები ელიან 1ც მზის სათბურის ამუშავებას, რომ მის მაგალითზე თვითონაც აიშენონ, შემოსავალი დაიბრუნონ და დასაქმდნენ.

ყაზბეგის შემდეგ მზის სათბურები სხვა რეგიონებშიც აშენდება. 5200 ც სათბურის 5 წელში აშენებას 75 მლნ დოლარი დასჭირდება, მთიან რეგიონებში 26 ათას კაცი დასაქმდება, წლიურად 780 მლნ ლარის პროდუქცია იწარმოება და ქვეყანა ბოსტნეულის იმპორტიორიდან ექსპორტიორად გადაიქცევა.

საწყისი სამუშაოები შემდეგი ღონისძიებით შესრულდება:

#	დასახელებს	შემსრულებელი	თარიღი 2021წ	თანხა დოლარი
1	სადემონტრაციო მზის სათბურის თანადაფინანსებით აშენებაზე ფერმერებში ტენდერის ორგანიზება.	ბიოენერგია, ყაზბეგის მერია	I კვ	800
2	სათბურის წარმოების ტექნოლოგიური მომზადება სამარჯვების, ტვიფრების, კონდუქტორების, ყალიბების და პროგრამების დამზადებით.	ბიოენერგია	I-II კვ	6500
3	სადემონსტრაციო მზის სათბურის აშენება	ბიოენერგია, ფერმერი	II კვ	16800
4	მზის სათბურის მუშაობის მონიტორინგის ჩატარება	ბიოენერგია, სოფ.მეურნეობ. სამინისტრო	III-IV კვ	3200
5	მზის სათბურზე ყაზბეგის და სხვა რეგიონების წარმომადგენლებთან პრეზენტაციების ჩატარება	ბიოენერგია	III კვ	3500
6	მზის სათბურზე ბუკლეტების, საინფორმაციო ფურცლების გამოშვება. მთიან რეგიონებში, და ინვესტორებში გავრცელება	ბიოენერგია	IVკვ	1200
7	ჯამი			32000

ააიპ „ბიოენერგიას“ დირექტორი ავთანდილ ბიწაძე.

599 15 2705. info@bioenergy.ge

კერძო ინიციატივების მხარდაჭერა სცილდება თქვენი სამინისტროს კომპეტენციას.

ამ სათბურით ფერმერი მიიღებს დიდ შემოსავალს პროდუქციის რეალიზაციით, შიგ დამონტაჟებული ბიოგაზის და ჰიდროპონიკის დანადგარებიდან. ამისათვის მან უნდა ისესხოს ფული, აიშენოს მზის სათბური და მიიღოს დიდი შემოსავალი.

ქალბატონო მზია მართალი ხართ ამ კერძო ინიციატივაში სამინისტროს რომ არ ჩაერევა . მაგრამ მეორეს მხრის აქ სახელმწიფოს ინტერესებიცაა:

მაღალი შემოსავლის მიღების გამო მთიან რეგიონებიდან შემცირდება მოსახლეობის ბარში მიგრაცია.
ფერმერთა შემოსავლებით სახელმწიფოს შეუმცირდება სოციალური ხარჯი.
მზის სათბურების პროდუქციით სახელმწიფოს შეუმცირდება საკვები პროდუქციის დეფიციტი და მის იმპორტზე ვალუტის ხარჯი.
მზის სათბურების პროდუქციის ექსპორტი გაზრდის ვალუტის შემოსავალს.
მზის სათბურების აშენება მთიან რეგიონებში გააჩენს სამუშაო ადგილებს და გამოიწვევს წასულების უკან დაბრუნებას, რაც განტვირთავს ქალაქებს .
მთიან რეგიონებში ტურიზმი მომარაგდება ადგილობრივი იაფი საკვებით.
მზის სათბურში ბიოგაზის დანადგარების დამონტაჟებით შემცირდება ტყის ჩეხვა. ნაკელისგან აღარ დაბინძურდება წყლები. მიიღება ძვირ და არაეკოლოგიურ აზოტის სასუქის შემცვლელი ბიოსასუქი.
მზის სათბურის ჰიდროპონიკით მიღებული საკვებით გაიზრდება საქონლის სულადობა და მისი პროდუქცია.

ამ ჩამონათვალის მიღწევა სახელმწიფოს ფუნქციაა. მისი მოგება ფერმერთან შედარებით გაცილებით დიდია. ამიტომ უნდა ჩაერიოს პროექტის სადემონტრაციო სათბურის აშენებაში და შემდგომ მის მასშტაბურ გავრცელებაში.

ქალბატონო მზია როგორც მთიანი რეგიონების საკითხებზე სახელმწოფოს ფუნქციების შემსრულებელს გთხოვთ სახელმწიფოს ინტერესების კუთხით მიუდეგით ჩვენ თხოვნას და მხარი დაუჭირეთ მზის სადემონტრაციო სათბურის აშენებას ცაგერში ან სხვაგან. დამავალებთ თუ პასუხს ძალიან არ დამიგვიანებთ.

ააიპ „ბიოენერგიას“ დირექტორი ავთანდილ ბიწაძე.

599 15 2705. info@bioenergy.ge

გამოყენებული ლიტერატურა:

საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური 29.04.2021 www.geostat.ge
საქართველოს მაღალმთიანი დასახლებების განვითარების სტრატეგია 2019-2023 2019წ
საქართველოს მთავრობის დადგენილება №536 2015.19.11 მთის განვითარების ეროვნული საბჭოს დამტკიცების შესახებ
Солнечние биовегетарий. ОАО “Концерн-ПИКъ
საქართველოს კანონი მაღალმთიანი რეგიონების განვითარების შესახებ 16.08.2015

5. საქართველოს სოფლის განვითარების სტრატეგია 2017-2020წწ

6. Evo business Constalting -ის13.02.2020 წერილი პრემიერ გ. გახარიას

7.საქ. მთავრობის დადგენილება #671 30.12.2015წ მაღალმთიან დასახლებათა ნუსხაზე

8. КИТА́Й Большая российская энциклопедия

9. Schiller, Lindsey, Plink, Mark, 2016. The year round solar greenhouse. New society, Gabriola Island. круглый год солнечная теплица

10. Tong, G., Christopher, D.M., Li, T. and Wang, T., 2013. Passive solar energy utilization: A review of crosssection building parameter selection for Chinese solar greenhouses. Renewable and Sustainable Energy Reviews, . Использование пассивной солнечной энергии: обзор выбора параметров здания для китайских солнечных теплиц

11. Wang, J., Li, S., Guo, S., Ma, C., Wang, J. and Jin, S., 2014. Simulation and optimization of solar greenhouses in

Northern Jiangsu Province of China. Energy and Buildings, 78, pp.143-152. Моделирование и оптимизация солнечных теплиц вСеверная провинция Цзянсу Китая.

12. Иванов С. А. Северо-Восточные провинции в региональной политике центрального правительства / информ.-аналит. бюлл. Владивосток: ИИАЭ ДВО РАН, 2013. № 30 (228).

13. КНР: экономика регионов / отв. ред. А. В. Островский. М.: ООО «Издательство МБА», 2015.660 с.

14. Кондрашева Л., Корнейчук Н. КНР: реформа и региональная экономическая политика. М.: ИМЭПИ РАН, 1998. 152 с.

15. Ставров И. В. Основные результаты социально-экономического развития Северо-Восточного Китая в 2012 г. // Ойкумена. 2013. № 2.

მთიანი რეგიონების მზის სათბური

სიტუაციის ანალიზი

1: ტურიზმის განვითარების მხარდაჭერა

2: სოფლის მეურნეობის მხარდაჭერა

3: სამეწარმეო საქმიანობის მხარდაჭერა

4: საგზაო ინფრასტრუქტურის მოწყობა

5: გარემოს დაცვა და ბუნებრივი რესურსების მართვა

II . მთიანი რეგიონების განვითარების ჩინეთის გამოცდილება

ლობიო—– ჩინეთი 79%, ინდონეზია 4%, ინდოეთი 4 %, თურქეთი 3%
კიტრი——-ჩინეთი 76,8%, რუსეთი 2,5%, თურქეთი 2,2%, ირანი 2,1%.
პომიდორი– ჩინეთი 32%, ინდოეთი 10%, ამერიკა 7%, თურქეთი 7% და ა.შ.

ტუნელის ტიპის დაბალი სათბური,
ტუნელის ტიპის მაღალი სათბური
მრავალგუმბათიანი სათბური
მზის თბიერების სათბური

III. ჩინეთში მზის თბიერების სათბურების ისტორია

ნახ 1. შენიანის საკვლევ- სადემონსტრაციო, სასწავლო ცენტრი

IV. ჩინური მზის სათბურის აღწერა

მზის სათბურში დღისით შემოსულ სითბოს შემდეგით ინახავენ::

სათბურის გრძელი გვერდი და უკანა სახურავი ჩრდილოეთაა განლაგებული.
სათბურის გვერდები მყარი, მასალითაა ნაშენები, და თბოიზოლირებულია.
მზის სითბო სამხრეთ სახურავიდან შემოდის. თბოიზოლიაციისთვის ღამით ფარდას აფარებენ და დილით აახვევენ.
დღის სითბო კედლების გარდა გრუნტშიც ინახება.
ტამბური ყველას აქვს კარიდან სიცივისგან და მწერებისგან დასაცავად.

ნახ.2 ჩინური მზის სათბურის პრინციპიალური სქემა

ფოტო 3. ჩინური სათბური ტამბურით. ფარდა დღისით ახვეულია.

ჩრდილოეთ კედლის ვარიანტები

დანართი 1

#	კედლის ფენების მასალა და სისქე მ			სისქე სულ
#	პირველი ფენა	მეორე ფენა	მესამე ფენა	სისქე სულ
I	0.24მ თიხის აგური	0.12მ პერლიტი	0.12მ თიხის აგური	0.48
II	0.12 მ თიხის აგური	0.12მ პერლიტი	0.24მ თიხის აგური	0.48მ
III	0.24მ თიხის აგური	0.8მ თიხა		1.04მ
IV	0.5მ ქვა	0.8მ თიხა		1.3მ
V	1მ თიხა			1მ
VI	0.24მ ქაფბეტონის აგური			0.24მ

V. მზის თბიერების სათბურის ეფექტურობის დადგენა

VI . ა.ბიწაძის კონსტრუქციის მზის თბიერების სათბური

ჩინური სათბურში ფარდა სათბურს გარედან ეფარება.მისი უარყოფითი ტვისებებია:

მაღალ მთიან რეგიონებში დიდ თოვლობის და ძლიერი ქარის დროს გაზნელებულია ან ხშირად შეუძლებელია ფარდის გადაფარება.
მცირე თოვლის დროსაც ფარდის გადაფარებისას მასსა და სათბურის სახურავს შორის მოექცევა თოვლის ფენა, რომელიც სათბურის სითბოთი დაიწყებს გადნობას და დამატებით სითბოს წაართმევს სათბურს.
ფარდა უშუალოს ეფინება სახურავს და სათბურის თბოიზოლიაცია მხოლოდ ფარდის თბოსაიზოლიაციო თვისებებზეა დამოკიდებული, რომელიც ხშირად ვერ უზრუნველყოფს ძლიერი ყინვების და ქარის დროს სათბურის საჭირო თბოიიზოლიაციას.
ყოველი დაფენვის და ახვევის დროს ფარდა უშუალოდ ეკონტაქტება სახურავის მასალას და ხშირი ხმარებისას აზიანებს მას..

ფარდის დაფარვა და ახსნა ამინდზე არაა დამოკიდებული.
სახურავსა და ფარდას შორის ჰაერი დამატებითი თბოიზოლატორია. ასეთი ფარდა უფრო უკეთ იცავს სათბურს რადგან მის ემატება ჰაერის თბოიზოლიაცია.
თბოიზოლიაციაზე თანაბარი მოთხოვნისას სახურავს შიგნითა ფარდა შეიძლება ნაკლებად თბოიზოლირებული იყოს და შესაბამისად უფრო იაფი.
ფარდა და მისი მექანიზმი მარტივია რადგან არ ეხება ქარსა, თოვლს და წვიმას. .

ნახ.6 მოცემულია ა.ბიწაძის კონსტრუქციის მზის თბიერების სათბური

ნახ. 6 ა.ბიწაძის კონსტრუქციის მზით თბიერების სათბური.

ფოტო7. ა.ბიწაძის მზით თბიერების სათბურის პატენტი

საწყისი სამუშაოები შემდეგი ღონისძიებით შესრულდება:

#	დასახელებს	შემსრულებელი	თარიღი 2021წ	თანხა დოლარი
1	სადემონტრაციო მზის სათბურის თანადაფინანსებაზე ფერმერებში ტენდერის ორგანიზება.	ბიოენერგია, ყაზბეგის მერია	I კვ	800
2	სათბურის წარმოების ტექნოლოგიური მომზადება სამარჯვების, ტვიფრების, კონდუქტორების, ყალიბების და პროგრამების დამზადებით.	ბიოენერგია	I-II კვ	6500
3	სადემონსტრაციო მზის სათბურის აშენება	ბიოენერგია, ფერმერი	II კვ	16800
4	მზის სათბურის მუშაობის მონიტორინგის ჩატარება	ბიოენერგია, სოფ.მეურნეობ. სამინისტრო	III-IV კვ	3200
5	მზის სათბურზე ყაზბეგის , დუშეთის, სვანეთის, რაჭა-ლეჩხუმის და სხავ რეგიონების წარმომადგენლებთან პრეზენტაციების ჩატარება	ბიოენერგია	III კვ	3500
6	მზის სათბურზე ბუკლეტების, საინფორმაციო ფურცლების გამოშვება. მთიან რეგიონებში, და ინვესტორებში გავრცელება	ბიოენერგია	IVკვ	1200

VI სადემონსტყრაციო სათბურეის ღირებულება

272მ2 ფართის მზის სათბურის კალკულაცია

დანართი 2

272

მ2

დასახელება

კარკასი

სამშენებლო სამუშაო

ზედა ფანჯaრa

ფანჯრის მექანიზმი

ტამბური

წინა ასახვევი ფანჯარა

გარე საფარი

შიადა საფარი

ჯამი

მასალები

8800

7800

1600

3100

680

1400

5800

1160

30340

შრომა

1300

3700

650

1320

200

333

450

420

8373

ზედნადები

20%

2020

2300

450

884

176

346.6

1250

316

7743

თვითღირებულება

12120

13800

2700

5304

1056

2079.6

7500

1896

46456

რენტაბელობა

20%

2424

2760

540

1060.8

211

415.92

1500

379.2

9291

ფასი

14544

16560

3240

6364.8

1267

2495.5

9000

2275

55747

ფასი 1მ2-ის

53.5

60.9

11.9

23.4

4.7

9.2

33.1

8.4

205.0

ფასი $ 1მ2-ის

59.4

დოლარის კურსი

3.450

ეს ფასი სადემონსტრაციო სათბურის დამზადებისას დაზუსტდება.

X. მზის სათბურის მუშაობის სოციალურ-ეკონომიური ეფექტი

მუშაობს მთიან რეგიონებში სადაც ტუნელური სათბურები ვერ გამოიყენება.
მუშაობს მზის ენერგიაზე. ამიტომ არ სჭირდება შეშა, გაზი, ქვანახშირი და სხვა საწვავი.
არ სჭირდება ღუმელი, არ აქვს მისი მომსახურების და საწვავის სატრანსპორტო ხარჯი.
კაპიტალურად ნაშენები სქელი, თბოიზოლირებული კედლების გამო მისი საექპლოატაციო ვადა 30 წელზე მეტია.
მცირე ფართობზე 15-ჯერ მეტ შემოსავალს იძლევა საქონლის ფერმის, კარტოფილის, სიმინდის და ლობიოს ყანებთან შედარებით.
მაღალი შემოსავლის გამო მთიან რეგიონებში შეჩერდება მოსახლეობის მიგრაცია, თბილისში და სხვაგან წასულებიც უკან დაბრუნდებიან, მათ შორის ახალგაზრდები.
ბოსტნეულით მოამარაგებს მთაში და ბარში ტურისტულ ობიექტებს.
მზის სათბურებში მოყვანილი ბოსტნეულის ექსპორტით შეჩერდება მათი იმპორტი.
მზის სათბურების აშენება გააქტიურებს თბოსაიზოლიაციო მასალის სამცხე-ჯავახეთის პერლიტის წარმოებას რომელიც ყოფილ სსრკ-ს ტერიტორიაზე უდიდესი საბადო იყო 300 ათასი მ3/წელ წარმოებით.
მზის სათბურების აშენებით მთიან რეგიონებში გაიზრდება ადგილობივი სამშენებლო მასალების წარმოება, შეიქმნება დამატებითი სამუშაო ადგილები,
მთიან რეგიონებში ერთ სულ მოსახლეზე გაიზრდება მთლიანი შიდა პროდუქტი (მშპ)მ რაც თავის წილად განამტკიცებს ბიუჯეტს და ლარს.

მზის თბიერების სათბურის გარემოსდაცვის ფუნქცია

ფოტო8. მცურავ ზარხუფიანი ბიოგაზის დანადგარი ბეტონის კორპუსით.

ფოტო9. მცურავ ზარხუფიანი ბიოგაზის დანადგარი პლასტმასის კორპუსით

VI.მზით თბიერების სათბურით მეცხოველეობის განვითარება

. ჰიდროპონიკა მწვანე მასის წარმოების ახალი ტექნოლოგიაა და მესაქონლეობის

ცხოველების პროდუქცია (რძე, ხორცი, კვერცხები ) იზრდება 25-30%-ით. ღორების სუქების დრო 2-ჯერ მცირდება. ქათმები 2 კვირაში ზრდიან კვერცხმედებლობას.
საჭმლის მონელების სისტემა აქტიურდება, ორგანიზმი ახალგაზრდდება.
მცირდება პრემიქსების, ვეტერინალური პრეპარატების, ანტიბიოტიკების გამოყენება.
საქონელს უძლიერდება იმუნიტეტი. უმცირდება მასტიტით დაავადება.
ხბოები ჩქარა იზრდებიან. საქონელს 1-1,5 თვით უმცირდება უნაყოფობის პერიოდი, ეზრდება გამრავლების უნარი. უმჯობესდება საქონლის გარეგნობა, კანი ჯანსაღად გამოიყენება, თმები ხდება უფრო გლუვი და რბილი.

გარდა ამისა:

განთავისუფლებულ მიწებს ფერმერი გამოიყენებს დამატებითი მოგებისთვის.
ჰიდროპონიკის 1 მ²-დან ფართიდან 7-8 დღეში მიიღება 28-30 კგ მწვანე მასა.
მცირდება ტრაქტორების, გუთნების, სათიბების მოხმარება და შესანახი საკვების რაოდენობა ვინაიდან ის იწარმოება ყოველ დღე.

01 300x263 - Гидропонный зеленый корм как бизнес

ფოტო 10. ჰიდროპონიკის კამერები ფოტო 11. ჰიდროპონიკის 4 იარუსიანი სტელაჟები

სადემონსტრაციო სათბურის დამზადება.

გაჩნდება სამუშაო ადგილები და მოისპობა უმუშევრობა.
შეჩერდება მოსახლეობის მიგრაცია.
მთის რეგიონების პროდუქციის წილი 5%-დან გაიზრდება 30%-დე.
ბოსტნეულის 30%-ანი დეფიციტი შეიცვლება მისი ექსპორტით.
გამტკიცდება ლარი
ბიუჯეტს მთიან რეგიონებში სოციალურ პრობლემებზე ხარჯი შეუმცირდება.

საწყისი სამუშაოები შემდეგი ღონისძიებით შესრულდება:

#	დასახელებს	შემსრულებელი	თარიღი 2021წ	თანხა დოლარი
1	სადემონტრაციო მზის სათბურის თანადაფინანსებით აშენებაზე ფერმერებში ტენდერის ორგანიზება.	ბიოენერგია, ყაზბეგის მერია	I კვ	800
2	სათბურის წარმოების ტექნოლოგიური მომზადება სამარჯვების, ტვიფრების, კონდუქტორების, ყალიბების და პროგრამების დამზადებით.	ბიოენერგია	I-II კვ	6500
3	სადემონსტრაციო მზის სათბურის აშენება	ბიოენერგია, ფერმერი	II კვ	16800
4	მზის სათბურის მუშაობის მონიტორინგის ჩატარება	ბიოენერგია, სოფ.მეურნეობ. სამინისტრო	III-IV კვ	3200
5	მზის სათბურზე ყაზბეგის და სხვა რეგიონების წარმომადგენლებთან პრეზენტაციების ჩატარება	ბიოენერგია	III კვ	3500
6	მზის სათბურზე ბუკლეტების, საინფორმაციო ფურცლების გამოშვება. მთიან რეგიონებში, და ინვესტორებში გავრცელება	ბიოენერგია	IVკვ	1200
7	ჯამი			32000

ააიპ „ბიოენერგიას“ დირექტორი ავთანდილ ბიწაძე.

599 15 2705. info@bioenergy.ge

მაღალი შემოსავლის მიღების გამო მთიან რეგიონებიდან შემცირდება მოსახლეობის ბარში მიგრაცია.
ფერმერთა შემოსავლებით სახელმწიფოს შეუმცირდება სოციალური ხარჯი.
მზის სათბურების პროდუქციით სახელმწიფოს შეუმცირდება საკვები პროდუქციის დეფიციტი და მის იმპორტზე ვალუტის ხარჯი.
მზის სათბურების პროდუქციის ექსპორტი გაზრდის ვალუტის შემოსავალს.
მზის სათბურების აშენება მთიან რეგიონებში გააჩენს სამუშაო ადგილებს და გამოიწვევს წასულების უკან დაბრუნებას, რაც განტვირთავს ქალაქებს .
მთიან რეგიონებში ტურიზმი მომარაგდება ადგილობრივი იაფი საკვებით.
მზის სათბურში ბიოგაზის დანადგარების დამონტაჟებით შემცირდება ტყის ჩეხვა. ნაკელისგან აღარ დაბინძურდება წყლები. მიიღება ძვირ და არაეკოლოგიურ აზოტის სასუქის შემცვლელი ბიოსასუქი.
მზის სათბურის ჰიდროპონიკით მიღებული საკვებით გაიზრდება საქონლის სულადობა და მისი პროდუქცია.

ააიპ „ბიოენერგიას“ დირექტორი ავთანდილ ბიწაძე.

599 15 2705. info@bioenergy.ge

გამოყენებული ლიტერატურა:

საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური 29.04.2021 www.geostat.ge
საქართველოს მაღალმთიანი დასახლებების განვითარების სტრატეგია 2019-2023 2019წ
საქართველოს მთავრობის დადგენილება №536 2015.19.11 მთის განვითარების ეროვნული საბჭოს დამტკიცების შესახებ
Солнечние биовегетарий. ОАО “Концерн-ПИКъ
საქართველოს კანონი მაღალმთიანი რეგიონების განვითარების შესახებ 16.08.2015

5. საქართველოს სოფლის განვითარების სტრატეგია 2017-2020წწ

6. Evo business Constalting -ის13.02.2020 წერილი პრემიერ გ. გახარიას

7.საქ. მთავრობის დადგენილება #671 30.12.2015წ მაღალმთიან დასახლებათა ნუსხაზე

8. КИТА́Й Большая российская энциклопедия

9. Schiller, Lindsey, Plink, Mark, 2016. The year round solar greenhouse. New society, Gabriola Island. круглый год солнечная теплица

11. Wang, J., Li, S., Guo, S., Ma, C., Wang, J. and Jin, S., 2014. Simulation and optimization of solar greenhouses in
Northern Jiangsu Province of China. Energy and Buildings, 78, pp.143-152. Моделирование и оптимизация солнечных теплиц вСеверная провинция Цзянсу Китая.

13. КНР: экономика регионов / отв. ред. А. В. Островский. М.: ООО «Издательство МБА», 2015.660 с.

14. Кондрашева Л., Корнейчук Н. КНР: реформа и региональная экономическая политика. М.: ИМЭПИ РАН, 1998. 152 с.